Dobór odpowiednich kół ma kolosalne znaczenie.
Koła stosowane w rolkach są dostępne w różnych rozmiarach, profilach, twardościach a także mają różne mieszanki uretanu, rdzenie czy przeznaczenie.
Istnieją cztery najważniejsze charakterystyki każdego koła:
- średnica (rozmiar) – podawana w milimetrach (mm)
- profil - płaski, zaokrąglony lub eliptyczny
- rebound/odbicie - High Rebound (HR), Super High Rebound (SHR) oraz Ultra High Rebound (UHR)
- twardość – podawana jako wartość parametru „A”
Rozmiar kółek uzależniony jest od rodzaju rolek i maksymalnej średnicy mieszczącej się w szynie. Reszta parametrów może być natomiast zmienna.
Jeżeli chodzi o profil, jest to w dużej mierze kwestia indywidualnych preferencji. Profil eliptyczny (bullet) jest najszybszy, najbardziej zwrotny, ale najmniej stabilny. Płaski jest najwolniejszy, najmniej zwrotny oraz najbardziej stabilny. Zaokrąglony jest z kolei dobrym kompromisem pomiędzy tymi dwoma ekstremami.
Jeżeli chodzi o odbicie, to wyższe jest zawsze lepsze, ponieważ czyni koło "szybszym" - daje nam lepsze przyśpieszenie, ponieważ lepiej oddaje energię podczas odepchnięcia. Dodatkowo, niemożliwe jest w zasadzie wykonanie czegoś takiego jak niskiej jakości koło o najwyższej kategorii odbicia, czyli UHR. W przypadkach UHR wymagane jest bowiem użycie naprawdę dobrej jakości mieszanek uretanu, które nie są tanie i same w sobie mają podwyższone inne paremtry, takie jak odporność na ścieranie czy przyczepność.
Koła HR natomiast zazwyczaj zużywają się relatywnie szybko. SHR to balans pomiędzy ceną a jakością, który powinien zadowolić większość rolkarzy jeżdżących regularnie. Niezwykle popularnymi kołami tej kategorii dostępnymi w naszym sklepie są Powerslide Spinner.
Musimy też zaznaczyć, że te trzy kategorie odbicia to duże uproszczenie.
Koła tanich, niemarkowych rolek zazwyczaj mają odbicie oraz ogólną jakość o wiele gorszą, niż markowe wykonane z mieszanki HR.
Dobrej jakości koło może mieć odbicie plasujące je pomiędzy średnią (SHR) a najwyższą półką (UHR). Ponadto, jeżeli mowa o najwyższej jakości kołach do jazdy szybkiej, chemiczne formuły uretanu stosowanego w nich są objęte tajemnicą równie wielką, jak receptura Coca-Coli i często wychodzą parametrami poza ramy właściwości "zwykłych" UHR.
Twardość kółek to także kwestia indywidualnych preferencji. Jednakże nie da się ukryć, że pewne style jazdy na rolkach faworyzują miększe lub twardsze koła. W większości przypadków twardość jest nadrukowana na samym kole, a jeżeli nie, to z pewnością znajdziecie ją na opakowaniu lub w opisie produktu na stronie sklepu.
Twardość kółek w rolkach
Twardość jest mierzona w skali Shore'a gdzie opisuje ją parametr A. Im jest on wyższy, tym twardsze jest koło. Możemy określić następujące prawidłowości
- im kółka są twardsze, tym większa jest ich żywotność. Twardsza mieszanka PU jest odporniejsza na ścieranie i znacznie wolniej się zużywa podczas jazdy czy też w trakcie hamowania lub wykonywania slajdów. Musimy tutaj podkreślić, że chodzi o koła o podobnej jakości oraz parametrach innych, niż twardość. Dla przykładu, koło z uretanu UHR o twardości 88A będzie zużywać się wolniej, niż takie o 84A, wykonane przez tego samego producenta mieszanki o podobnych charakterystykach.
- im kółka są twardsze, tym mniejsza jest ich przyczepność. Twarde kółka, podczas jazdy dotykają mniejszą powierzchnią podłoża niż te miękkie, przez co ich przyczepność znacznie spada. Warto zauważyć, że efekt ten nie skaluje się liniowo i odczuwalna przyczepność zależy od wagi użytkownika oraz stylu jazdy.
- twardsze kółka są szybsze. Twardsze koła mają mniejszą powierzchnię kontaktu z podłożem, co zmniejsza ich opory toczenia.
- twardsze kółka znacznie gorzej tłumią drgania. Komfort jazdy pod nierównej i chropowatej nawierzchni w kółkach o niższej twardości jest znacznie większy, dzięki znacznie lepszym właściwością amortyzującym.
Poniżej przedstawiamy graficzne przedstawienie (w przybliżeniu, rzecz jasna) jak koła o różnej twardość - od niskiej do wysokiej - różnią się powierzchnią styku z podlożem.
Powyższe zasady można potraktować jako uniwersalne dla wszelkiego rodzaju kółek, jednak należy pamiętać, że charakterystyka i właściwości kołek nie zależą jedynie od parametru „A”, ale również od:
- kształtu, konstrukcji oraz wielkości rdzenia/core, tudzież huba. Niektóre koła mają bardzo sztywne, odporne rdzenie zaprojektowane tak, aby wytrzymały lądowania skoków. Inne są bardziej elastyczne i mają na celu poprawę parametru odbicia.
- dodatkowych rozwiązań technologicznych zastosowanych w produkcji. Dla przykładu: najwyższej klasy koła do jazdy szybkiej mają dwuwarstwową konstrukcję, z paskiem miększego uretanu pod warstwą twardego, co zwiększa odbicie.
- wieku kółek. Jak wszystkie kompozyty molekularne, struktura sieci poliuretanu z biegiem czasu ulega degradacji, co powoduje stopniowe pogarszanie się parametrów koła. To zjawisko zachodzi o wiele szybciej, jeżeli koła były przechowywane w stosunkowo wysokich temperaturach, narażane na działanie światła słonecznego oraz nieszczelnie zapakowane. Dwudziestoletnie koło, które było szczytowym osiągnięciem technologii w chwili swojej premiery, może się rozpaść na kawałki podczas pierwszej jazdy!
Pamiętacie, co napisaliśmy o kołach z identycznymi parametrami oprócz twardości? To działa też w drugą stronę. Dwa koła korzystające z dokładnie tej samej mieszanki uretanu o określonej twardości będą się zachowywać inaczej, jeżeli różnią się rdzeniem i profilem.
Jak dobrać twardość kółek do swojego tylu jazdy?
Omówiliśmy już większość podstaw teoretycznych, ale jakie ma to przełożenie na praktyczne doświadczenia z jazdy? Przekonajcie się poniżej!
- Twardość mniejsza od 80 A – przeznaczone do jazdy na niemal idealnie gładkich powierzchniach, w halach sportowych, na parkiecie. Wszędzie tam, gdzie potrzebna jest nam większa przyczepność. Bardzo miękkie koła są często używane w grze w halowego hokeja na rolkach oraz w rekreacyjnych rolkach dla dzieci. W tych ostatnich chodzi o dostosowanie twardości do wagi dziecka, tak aby zapewnić odpowiednią amortyzację i tłumienie wstrząsów.
- 80 – 84 A – standardowy zakres twardości kółek do jazdy fitnessowej/rekreacyjnej. Kółka charakteryzujące się średnią prędkością, dobrą przyczepnością i przede wszystkim dużym komfortem jazdy po różnego typu nawierzchniach.
- 83/84 A – 87/88A – stosowane przede wszystkim w dyscyplinach wymagających szybkich oraz odpornych na ścieranie kółek: slalom, freeride/jazda miejska oraz jazda szybka.
- Powyżej 87/88 A (nawet do 95A) – kółka o tej twardości wykorzystywane są przede wszystkim w jeździe agresywnej, niekiedy spotykane we freeride. Rolkarze używający tego typu kółek świadomi są bardzo małej przyczepności kółek (co wykorzystywane jest przy robieniu slajdów. grindów) i dostosowują do niej swoją technikę jazdy. Twarde koła to chleb powszedni w jeździe agresywnej na streecie, jako że mają najlepszą wytrzymałość. Trudniej także o "przycięcie" nimi na przeszkodzie podczas grindów.
Niektóre koła nie używają parametru A do określenia twardości. Dlaczego?
Obiektywnie rzecz biorąc, skala Shore'a daje nam tylko przybliżone pojęcie na temat twardości kół, jeżeli porównujemy modele różnych producentów. Koło o twardości 84A jednej firmy może się zachowywać inaczej niż model 84A innej, nawet jeżeli mają podobne rdzenie i profile.
W praktyce, skala twardości wyrażonej w jednostce A nie jest zbyt precyzyjna nawet jeżeli mówimy o kołach tego samego producenta, ale wykonanych z innych mieszanek uretanu. Dlatego niektóre marki ją zwyczajnie porzuciły i opracowały własne oznaczenia twardości.
Dobrym przykładem jest firma Matter, używająca skali „F” (footprint). Im wyższa wartość „F”, tym kółka większą powierzchnią dotyka nawierzchni po której jedziemy – czyli jest miększe. Aby ją określić, koła są po prostu dociskane do tej samej nawierzchni przy użyciu jednakowej siły, a następnie dokonuje się pomiaru powierchni styku z nią. Im jest mniejsza, tym koło twardsze. Natwardsze koła produkcji Matter mają parametr F0, ale najwięcej modeli dostępnych jest w twardości F1. Są także F2, jednak to nieliczne przypadki.
Kolejną firmą, która opracowała własną skalę twardości, jest MPC. Produkuje ona koła przeznaczone do różnych warunków jazdy (np. na tor, na ulicę, do jazdy podczas deszczowej pogody) i oferuje je w trzech różnych wariantach. Firm to koła cechujące się najmniejszą twardością, przeznaczone do ścigania się po bardzo nierównych nawierzchniach (gdy potrzebujemy dobrego tłumienia drgań) lub wyjątkowo śliskich (gdy liczy się przyczepność). X-Firm to modele do jazdy w optymalnych warunkach - po twardych, przyczepnych i suchych nawierzchniach. XX-Firm to z kolei propozycja dla rolkarzy wymagających jak najlepszego toczenia i natwardsze modele od MPC.
Dobrze, to jak niby mam wybrać kółka odpowiedniej twardości?
Jeżeli checie kupić nowy komplet kół, najlepiej jest potraktować te montowane fabrycznie jako punkt odniesienia. Pomyślcie, co byście chcieli osiągnąć: lepsze toczenie i więcej prędkości, większą przyczepność i lepsze tłumienie drgań etc.
Dla przykładu: jeżeli macie fitnessowe rolki Powerslide z wyższej półki, które mają fabrycznie montowane koła Infinity II o twardości 85A i czujecie potrzebę zmiany na coś bardziej komfortowego, do spokojnej jazdy, to możecie sięgnąć po modele o twardości 82A od marek z dobrą reputacją, jak K2, Rollerblade czy FR.
Potrzebujecie czegoś twardszego i szybszego? Koła Spinner o twardości 88A sprawdzą się doskonale (to naprawdę solidne koła ze średniej półki), a jeżeli nie chcecie się bawić w półśrodki, wybierzcie Undercover 86A.
Ponadto, zawsze bierzcie pod uwagę swoją masę ciała, technikę jazdy oraz typy nawierzchni, po których jeździcie najczęściej.
Ktoś, kto uprawia freeride i jeździ po różnych rodzajach nawierzchni spotykanych w mieście, potrzebuje godnych zaufania, mocnych kół - ale nie za twardych, żeby nie zaliczać uślizgów. W tym scenariuszu warto więc sięgnąć po koła o twardości od 86A do 88A. Jeżeli ważycie dużo powyżej przeciętnej (np. jesteście bardzo wysocy czy robicie masę mięśniową na siłowni) możecie spróbować twardości 90A.
Inny scenariusz: drobna kobieta, która jeździ głównie slalom pod zadaszeniem, na parkiecie, nie powinna sięgać po koła o twardości większej od 85A, a nawet to może być za dużo. Najlepiej, aby trzymała się zakresu 82A-84A.
Moglibyśmy tak cały dzień. Przesłanie jest jednak takie: przed dokonaniem zakupu określcie swoje potrzeby oraz preferencje.
Koła dostępne w naszym sklepie znajdziecie tutaj.
